1. "Filozoficzne podejście do tematu. Czy w demokracji bezpośredniej wszyscy są równi, czy nie? Czy jeszcze bardziej faworyzujemy grupy lepiej sytuowane i one powinny podejmować decyzje za tych gorzej sytuowanych (poziom wykształcenia koreluje w bardzo dużym stopniu z sytuacją finansową rodziców, przy czym prywatyzacja sektora oświaty dodatkowo powiększa ten trend)? "

- filozoficznie:
względem demokracji bezpośredniej wszyscy są równi. Tak w teorii: każdy ma takie samo prawo głosu, jego głos ma taką samą wagę i(przynajmniej w minimalnym stopniu) jest tak samo poinformowany (każdy dostaje szczupłą książeczkę, która moim zdaniem jest całkiem wyważona. Dla przykładu książeczka dot. referendum, które odbędzie się 13. lutego, a tu więcej oficjalnych info na temt tego referendum). Oprócz tego ważną rolę odgrywają media publiczne, które są zupełnie na prawdę niezależne (i częstokroć równo jadą po politykach :)), a dostęp do nich ma każdy (Radio, którego słucham jest codziennie, przygotowuje reportaże na najwyższym światowym poziomie!)

- w praktyce: Twoje obawy są bardzo uzasadnione. Czytałem wyniki badań, które potwierdzają, że w referendach, częściej biorą udział ludzie wykształceni, oraz częściej też mężczyźni. Podejrzewam, też, że jest to grupa bardziej zamożna, co tak jak wspomniałeś koreluje z wykształceniem. Czy można powiedzieć, że ci lepiej sytuowani podejmują decyzje za tych gorzej sytuowanych? Trudno powiedzieć. Nie wiem jak rozdzielają się głosy względem wykształcenia. Nie potrafię odpowiedzieć na to pytanie. Musiałbym poprzeglądać analizy. Wiem, że granica przechodzi często wzdłuż symbolicznego kartoflanego rowu (podział językowy), różnice są również między wsią i miastem i wiekiem. Kto ostatecznie ma wpływ na wynik referendum? Prawdopodobnie nie można jednoznacznie odpowiedzieć, aczkolwiek zamożniejsi mają pewną wagę w referendach. Nie są oni jednak jakąś homogeniczną grupą i na pewno nie stanowią absolutnej większości. W porównaniu do decyzji podejmowanych przez polskich polityków, którzy w moich oczach stanowią swego rodzaju „klasę” samą w sobie, podział głosów jest nieporównywalnie równy.

 2. Czy wiesz może, jaka jest przybliżona struktura społeczeństwa szwajcarskiego pod względem zamożności i jak wygląda dostęp grupy mniej zamożnej do edukacji ?

- struktura społeczeństwa pod względem dochodów. Jeśli chodzi o Gini-Koeffizient, to Szwajcaria nie wypada zbyt różowo (ale i tak lepiej niż Polska):  Dobra są stosunkowo nierówno podzielone, ALE w przypadku Szwajcarii sprawa nie jest taka, dlatego, że kraj ten jest bardzo otwarty względem gospodarki światowej. Niskie podatki, wręcz licytowanie się między kantonami i gminami niskością podatków ściąga do Szwajcarii bogaczy, oraz ogromne koncerny, których kadry zarabiają kosmiczne sumy, których fortuny są na prawdę niewyobrażalnej wielkości. W związku z tym cały obraz jest nieco zakrzywiony. Jeśli chodzi o biednych, to są. Jak najbardziej, ale głodować w Szwajcarii nikt nie musi. Zaplecze socjalne jest na bardzo dobrym poziomie, bezrobocie niskie (ale dba się, aby się opłacało się pracować. mógłbym przytoczyć kilka anegdot ;)). W moim subiektywnym odczuciu tzw. klasa średnia jest bardzo szeroka, wąska klasa bogaczy z najwyższej półki i stosunkowo cieńka warstwa „niezamożnych” (niestety trend rozwarstwiania jest zauważalny również tutaj).

- Jeśli chodzi o edukację i dostęp do niej, to w moich oczach jest to Eldorado (z wyjątkiem żłobków i przedszkoli). Szwajcarzy jak do tej pory skuteczni bronią się przed prywatyzacją edukacji, choć przyznam, że naciski są coraz większe. Wracając do szkół publicznych. Szkoły są na bardzo dobrym poziomie i uczą dzieci myśleć (czego nie jest w stanie sprawdzić PISA). Szkoły zawodowe (bardzo ważne!) oraz wyższe zaliczane są do najlepszych na świecie. Szkolnictwo publiczne jest bardzo dobrze zorganizowane i opłacane, a dostęp do niego ma każdy, kto chce się uczyć (liczne stypendia pomagają w tym). 

Mało tego, w Szwajcarii edukację uważa się za jedno z praw człowieka i dzieci osób przebywających w CH na czarno mają dostęp do całego systemu edukacji (od niedawna również do płatnych praktyk, co jest niesamowite zważywszy, że wiąże się to z legalną pracą nielegalnie przebywających osób). Prawo do nauki jest stawiane wyżej aniżeli rozporządzenia państwowe.

- Dobre szkoły, nie są jednak zaskoczeniem. Wszystkie znane mi badania jednoznacznie potwierdzają, że im więcej demokracji bezpośredniej, tym więcej wydaje się na edukację publiczną.

Mam nadzieję, że udało mi się odpowiedzieć na pytania. Przepraszam jeśli zbytnio się rozpisałem.

Pozdrawiam, jordan